၁၉၅ဝနှင့် ၁၉၆ဝ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း မူဂျာတစ် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုများ

၁၉၅ဝနှင့် ၁၉၆ဝ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း မူဂျာတစ် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုများ

မူဂျာဟစ်အဖွဲ့နှင့် မြန်မာတပ်များသည် အဆိုပါနယ်မြေအတွင်း အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ပြန်လည်သိမ်းယူခြင်းဖြင့် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် အကြိမ်ကြိမ် ထိုးစစ်ဆင် နေကြသော်လည်း မည်သည့်ဘက်မှ အနိုင်ရရှိခြင်း မရှိပါ။

 မြန်မာစစ်ဘက်အတွက် အဆိုပါ နယ်မြေသည် အစိုးရမှ အလွန်အလှမ်းကွာဝေးသော နယ်မြေဖြစ်ပြီး ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းသည် အလွန်ဆိုးရွား ရှည်လျားကာ မိုးရာသီတွင် သွားလာရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ - 

#၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် လစ်ဗျားနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့၏ လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်းကြံစည်မှု

၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် Sultan Mahmud ဦးဆောင်သော မူဂျာဟစ်သူပုန်များနှင့် ARNO အဖွဲ့ဝင်များမှ ရွေးချယ်ထားသော ကိုယ်စားလှယ်များကို လစ်ဗျားနိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ခဲ့ပြီး လစ်ဗျားနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီး ကဒါဖီနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။

 Sultan Mahmud ၏ အဖွဲ့သည် အာရကန် ပြည်နယ်ကို အာကစ္စတန်ဟု အမည်မှည့်၍ အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအဖြစ် ပြောင်းလဲမည့် ၎င်းအဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ရှင်းလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 ၎င်းအဖွဲ့သည် ဗိုလ်မှူးကြီး ကဒါဖီနှင့် လစ်ဗျားအစိုးရကို အကူအညီပေးရန် တောင်းဆို ခဲ့ပြီး အခြားသော လစ်ဗျားအတိုက်အခံ အဖွဲ့များကလည်း မြန်မာအစိုးရအပေါ် ဂျီဟတ် စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း မွတ်စလင်များ၏ ပုန်ကန်မှုဖြင့် ဦးနေဝင်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချရန် ဆိုးရွားသည့် လျှို့ဝှက်ကြံစည်မှု တစ်ခုကို မြန်မာအစိုးရက ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ 

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံတို့သည် အဆိုပါ လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်း ကြံစည်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သည်။

 သို့သော်လည်း အဆိုပါအစီအစဉ်ကို မြန်မာ အာဏာပိုင်များက တားမြစ်နိုင်ခဲ့သောကြောင့် မွတ်စလင်တို့၏ ယုတ်ညံ့သော အစီအစဉ် များ အောင်မြင်မှု မရရှိခဲ့ပေ။ 

အဆိုပါကိစ္စရပ်များတွင် လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်း ကြံစည်ခဲ့သည့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းရှိ မွတ်စလင် အများအပြား ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ပါဝင်ပတ်သက်သော အခြားသူ များသည် ဖမ်းဆီးခံရမည်ကို ကြောက်ရွံ့သည့်အတွက် မိသားစုဝင်များ၊ ဆွေမျိုးများနှင့် အတူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။

 ခုနှစ်တွင် လစ်ဗျားနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့၏ လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်းကြံစည်မှု

၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် Sultan Mahmud ဦးဆောင်သော မူဂျာဟစ်သူပုန်များနှင့် ARNO အဖွဲ့ဝင်များမှ ရွေးချယ်ထားသော ကိုယ်စားလှယ်များကို လစ်ဗျားနိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ခဲ့ပြီး လစ်ဗျားနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီး ကဒါဖီနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။ Sultan Mahmud ၏ အဖွဲ့သည် အာရကန် ပြည်နယ်ကို အာကစ္စတန်ဟု အမည်မှည့်၍ အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအဖြစ် ပြောင်းလဲမည့် ၎င်းအဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ရှင်းလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းအဖွဲ့သည် ဗိုလ်မှူးကြီး ကဒါဖီနှင့် လစ်ဗျားအစိုးရကို အကူအညီပေးရန် တောင်းဆို ခဲ့ပြီး အခြားသော လစ်ဗျားအတိုက်အခံ အဖွဲ့များကလည်း မြန်မာအစိုးရအပေါ် ဂျီဟတ် စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း မွတ်စလင်များ၏ ပုန်ကန်မှုဖြင့် ဦးနေဝင်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချရန် ဆိုးရွားသည့် လျှို့ဝှက်ကြံစည်မှု တစ်ခုကို မြန်မာအစိုးရက ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံတို့သည် အဆိုပါ လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်း ကြံစည်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါအစီအစဉ်ကို မြန်မာ အာဏာပိုင်များက တားမြစ်နိုင်ခဲ့သောကြောင့် မွတ်စလင်တို့၏ ယုတ်ညံ့သော အစီအစဉ် များ အောင်မြင်မှု မရရှိခဲ့ပေ။ အဆိုပါကိစ္စရပ်များတွင် လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်း ကြံစည်ခဲ့သည့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းရှိ မွတ်စလင် အများအပြား ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ပါဝင်ပတ်သက်သော အခြားသူ များသည် ဖမ်းဆီးခံရမည်ကို ကြောက်ရွံ့သည့်အတွက် မိသားစုဝင်များ၊ ဆွေမျိုးများနှင့် အတူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။

လူဦးရေ ၁ဝဝဝ အား အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်း

လူဦးရေ ၁ဝဝဝ အား အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်း

 ဗြိတိသျှတို့ အာရကန်ဒေသမှ ဆုတ်ခွာသွား ချိန်တွင် ဂျပန်တပ်ဖွဲ့များနှင့် “သခင်”

ဟု ခေါ်သည့် လူရမ်းကားများသည် မွတ်စလင်များကို ဒုက္ခပေးခြင်းများနှင့် မွတ်စလင်များ ပိုင်ဆိုင်သော ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ဖျက်ဆီးခြင်းများ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ ကြသည်ဟု Ornra Meah က ပြောကြားခဲ့သည်။ ရခိုင်ဒေသတွင် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး အခြေအနေများ သည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်းတွင် ပျက်ပြားသွားခဲ့သည်။ ရက်နေ့ တွင် အဆိုပါ “သခင်” အမည်ခံထားသူများက အနည်းဆုံး မွတ်စလင် ၁ဝဝဝ ဦးခန့် ကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြကြောင်း Omra Meah က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ (အမှန်မှာ အဆိုပါ မေလတွင် မြန်မာ့သမိုင်း၌ အမှန်တကယ် လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်ခံရမှု ဖြစ်သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ၃၀,၀၀၀ ဦးခန့်အား မွတ်စလင်များမှ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု သာဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး Omra Meah က လိမ်လည်ပြောကြားခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။)

ဂျပန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်အဖွဲ့များသည် အာရကန်ဒေသအတွင်း မြို့ ၇ မြို့ အား တိုက်ခိုက်လုယက်ခြင်း၊ ကျေးရွာများအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် အရပ်သားပြည်သူ များအား သတ်ဖြတ်ခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် မောင်တော မြို့အား ဖိအားပေးတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မွတ်စလင်များမှ မေလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဂျပန်များကို ပြန်လည်တိုက်ထုတ်၍ မောင်တောမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

မုတ်ဆိတ်မွေး၊ ပါးသိုင်းမွေးများဖြင့် ဒေသဆိုင်ရာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် တစ်ဦး ဖြစ်သူ မော်လဝီ Nur Ahmed Ba Failed သည် အင်အား ၃၀၀ ခန့်ရှိ ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့အား

သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော...... ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ

လေ့ကျင့်မှုများ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ အဖွဲ့တွင် ရိုင်ဖယ် ၁၅ လက်နှင့် ဝါးရင်း ထိန်းချုပ်ရန် ရဲတပ်ဖွဲ့ကဲ့သို့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းပြီး အာရကန်မြောက်ပိုင်းအား မွတ်စလင်များမှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။

စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း

ဂျပန်ဦးဆောင်သည့် သခင် အင်အား ၁၀၀ခန့်နှင့် ဒေသခံ အင်အား ၂၀၀၀ ခန့် ဖြင့် ပူးပေါင်း ဖွဲ့စည်းထားသည့် သစ္စာဖောက် မြန်မာအဖွဲ့သည် ဘူးသီးတောင်မြို့တွင် ဖွဲ့စည်း တပ်စွဲထားပြီး အနီးအနားရှိ ကျေးလက်ဒေသများကို ဖျက်စီးလုယက်ခြင်းနှင့် သတ်ဖြတ် ခြင်းများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

ဇွန်လ ၁၅ ရက်တွင် မွတ်စလင်များသည် ဂျပန်နှင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများ ပူးပေါင်း ထားသည့် အဖွဲ့များအား တိုက်ခိုက်ရန်မှလွဲ၍ ရွေးချယ်စရာနည်းလမ်း မရှိကြောင်း ဆုံးဖြတ် ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တိုက်ပွဲဝင်ရန် စိတ်အားထက်သန်သော မွတ်စလင် လူအုပ်ကြီးသည် လမ်းများပေါ်တွင် စုဝေးခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါနေ့ ညပိုင်းတွင် မွတ်စလင် စစ်ကောင်စီမှ စစ်ကြေညာမှုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ စစ်ကြေညာမှုမှာ “ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ မွတ်စလင်များသည် နိုင်ထက်စီးနင်း ခံနေရခြင်း၊ မလိုမုန်းတီးစွာဖြင့် နှိပ်စက်ခံနေရ ခြင်းနှင့် သတ်ဖြတ်ချေမှုန်းခံနေရခြင်းများ ကြုံတွေ့နေရသည်ကို ကြားသိရသဖြင့် အဆိုပါ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် လူမဆန်သော လုပ်ရပ်များကို အဆုံးသတ်ရန် သင့်လျော် သော နည်းလမ်းမှာ ဘူးသီးတောင်မြို့ရှိ “သခင်” အဖွဲ့အစည်း အပေါ် စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန်သာ ဖြစ်သည်ဟု မွတ်စလင်ကောင်စီက သတ်မှတ် ကြေညာခဲ့သည်။

လူစုလူဝေးများဖြင့် မွတ်စလင်တို့၏ အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက်မှုများ နောက်တစ်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် စက်သေနတ်ငယ် ၂ လက် ကို ကိုင်ဆောင်ထားပြီး ကာကီရောင် ဘောင်းဘီတိုနှင့် ရှပ်အင်္ကျီ ကို ဝတ်ဆင်ထားသော Nur Ahmed သည် စစ်သား ၃၀၀ ဦး၊ ရဲ ၃ဝ ဦးနှင့် တိုက်ခိုက်လိုစိတ် ပြင်းပြသူ ၃၀၀၀ ဦး ပါဝင်သော ၎င်း၏ မွတ်စလင်တပ်ဖွဲ့ကို ဦးဆောင် ၍ မောင်တောမြို့ The battlefield Moulama 15 int veral bend

အပြင်ဘက်သို့ ထွက်လာခဲ့သည်။ အဆိုပါ မွတ်စလင် တပ်ဖွဲ့များသည် လက်နက်များ အနေဖြင့် ဓားရှည်များ၊ လှံများ၊ တုတ်ရှည်များ၊ လေးနှင့် မြားများအပြင် ရိုင်ဖယ်သေနတ် အနည်းငယ် ပါဝင်သည်။ ၎င်းတို့၏ ရန်သူများထံတွင် ဂျပန်တို့က ပေးအပ်ထားသည့် ရိုင်ဖယ် သေနတ်များနှင့် ၂၅ မီလီမီတာ အပေါ့စား စက်သေနတ် အများအပြားရှိသည်ဟု ၎င်းတို့သိရှိထားသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့၏သွေးထဲတွင် အာရပ်သူရဲကောင်းတို့၏ သွေးများဖြင့် ပြည့်နှက်နေကြသည်။ မွတ်စလင်များသည် ၎င်းတို့ကျေးရွာများ မီးလောင်နေပြီး မီးခိုးများ ကောင်းကင်ပေါ်သို့ တလိပ်လိပ်တက်သွားသည်ကို မြင်သောအခါ ၎င်းတို့၏ ခြေလှမ်းများမှာ ပို၍ အရှိန်မြှင့်လာကြသည်။

၎င်းတို့သည် လက်ဝဲဒက် ကျေးရွာအုပ်စုမှ ကျေးရွာတစ်ရွာအားမီးရှို့နေသည့် “သခင်” အဖွဲ့အား အငိုက်ဖမ်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယခင်က အကြိမ်ကြိမ် ကြားသိခဲ့ရသည့် မွတ်စလင်များအား သခင်အဖွဲ့၏လုပ်ရပ်များဖြစ်သည့် မီးလောင်နေ သော နေအိမ်များအတွင်း သတ်ဖြတ်ခံရသည့် အမျိုးသားများ၊ တိုက်ခိုက်ခံရသည့် အမျိုး သမီးများ၊ ရေနစ်သတ်ဖြတ်ခံရသည့် (သို့မဟုတ်) မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခံရသည့် ကလေးငယ် များ၏ ဖြစ်စဉ်များကို ယခု ထပ်မံမြင်တွေ့ ကြားသိခဲ့ရသည်။

(မှတ်ချက်။ လက်ဝဲဒက်ကျေးရွာသည် မေယုတောင်ခြေတွင်ရှိပြီး ဘူးသီးတောင် မြို့ သို့သွားရောက်သည့် ကားလမ်းပေါ်၌ တည်ရှိသော ဘင်္ဂါလီမွတ်စလင်ရွာကြီး တစ်ရွာ ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါရွာသည် မောင်တောမြို့အတွင်း မွတ်စလင်များမှ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် များကို ဆိုးရွားသော အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုများ ပြုလုပ်စဉ် ထွက်ပြေးလာ သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာ လူအုပ်ကြီးသည် မေယုတောင်တန်းများကို ဖြတ်ကျော်၍ ဘူးသီးတောင် မြို့ သို့ သွားရာတွင် အဆိုပါ လက်ဝဲဒက်ကျေးရွာမှ တစ်ဆင့်သာ ဖြတ်သန်းသွားရသည်။ ထိုအခါ လက်ဝဲဒက်ကျေးရွာရှိ မွတ်စလင်များသည် ထွက်ပြေးလာသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် များကို မိတ်ဆွေဟန်ဆောင်၍ လိမ်လည်လှည့်စား အယုံသွင်းပြီး သတ်ဖြတ်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကျေးရွာဖြစ်သည်။ လက်ဝဲဒက်ရွာမှ မွတ်စလင်များသည် ပြီးခဲ့သည့် လများ စွာ အတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ရာပေါင်းများစွာ (သို့မဟုတ်) ထောင်ပေါင်းများစွာကို သတ်ဖြတ် ခဲ့ကြသည်။ အကယ်၍များ W. S. Mundy ၏ ယခုဆောင်းပါးတွင် ရေးသားထားသည့်

အတိုင်း လက်ဝဲဒက် မွတ်စလင်ကျေးရွာအား ဒေသခံ သခင်အဖွဲ့မှ အမှန်တကယ် မီးရှို့ ပါကလည်း အဆိုပါ မီးရှို့မှုသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ အပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အဆိုပါကျေးရွာရှိ မွတ်စလင်များ၏ ပြုလုပ်ခဲ့သည့်လုပ်ရပ်များကြောင့် တန်ပြန်အကျို ခံစားရမှုသာ ဖြစ်ပေမည်

နာရီအနည်းငယ် ကြာပြီးနောက် တောင်ထိပ်တစ်ခုပေါ်ရှိ ကာကီရောင် ယူနီဖောင်း များ ဝတ်ဆင်ထားသော မွတ်စလင်တပ်ဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့သည် တစ်မိုင်အကွာရှိ အခြားတောင်ကုန်း တစ်ခုပေါ်မှ အပြာရောင်ယူနီဖောင်းများ ဝတ်ဆင်ထားသော သခင်အုပ်စုများ၏ အဓိက တပ်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ မွတ်စလင်တပ်ဖွဲ့သည် ၎င်းတို့၏ လက်နက်များကို ဝှေ့ယမ်းကြရာ နေရောင်တွင် လျှပ်လျှပ်တောက်ပနေပြီး ရန်သူကိုရင်ဆိုင်ရန် အော်ဟစ်လျက် ပြေးဆင်းခဲ့ ကြသည်။ သခင်အုပ်စုများသည် အဓိကအားဖြင့် ကျယ်ပြန့်ပြီး ရေစီးသန်သော မေယုမြစ် ၏ အနောက်ဘက်မှ အကာအကွယ်ရယူပြီး မြို့သို့ ချဉ်းကပ်ရာလမ်းကြောင်းကို စက် သေနတ်တပ်ဆင်ထားသည့် သံချပ်ကာယာဉ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည့် အတွက်ကြောင့် အဆိုပါတိုက်ပွဲသည် ၅ ရက်ခန့် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မွတ်စလင် လက်ဖြောင့် သေနတ်သမားများက အဆိုပါ သံချပ်ကာယာဉ် အနီးသို့ တွားသွား ချဉ်းကပ်ခဲ့ပြီး ယာဉ် ထဲရှိ ရန်သူအား တန်ပြန် တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် အရပ်မျက်နှာ ပတ်ပတ်လည် ခုခံ ပစ်ခတ်နေသည့် အဆိုပါ သံချပ်ကာယာဉ်အား နောက်ဆုံးတွင် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်

မွတ်စလင်များသည် အဆိုပါ စက်သေနတ်ပါ သံချပ်ကာယာဉ်အား သိမ်းပိုက်နိုင် ခဲ့ပြီးနောက်တွင် ရန်သူများအား စစ်ပွဲနယ်မြေအတွင်းမှ ၎င်းသံချပ်ကာယာဉ်ဖြင့် လိုက်လံ မောင်းထုတ်ခဲ့ပြီး ဘူးသီးတောင်မြို့ အတွင်းသို့ ရောက်ရှိ သိမ်းပိုက်နိုင်သည်အထိ တိုက် ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း မွတ်စလင် ၁၉ ဦးသာ ကျဆုံးပြီး “သခင်” တပ်ဖွဲ့များမှာ ရာနှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့သည့်အပြင် ၎င်းတို့၏ အမျိုးသမီးများနှင့် ငယ် ၇၀ဝ ဦးခန့်မှာ သင်္ဘောဖြင့် ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရန် ကြိုးပမ်းစဉ် ကလေး သင်္ဘောမှာ ဝန်အဆမတန်များပြားလာမှုကြောင့် တိမ်းမှောက်ခဲ့သဖြင့် ရေနစ် သေဆုံးခဲ့ကြ သ

cည်။။။)ည်။

C

99

99

၅၄

ရခိုင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားရာ ဒေသ

ရခိုင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားရာ ဒေသ

*အာရကန်တွင် နေထိုင်ကြသည့် ဒေသခံများကို ရခိုင်လူမျိုးများဟု သတ်မှတ် ခေါ်ဆိုကြသည်။"

Francis Buchanan (မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘာသာစကားများကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာသူ) "ရခိုင်သားများအနေဖြင့် မွတ်စလင်များကို နိုင်အောင် အချိန်မီ မတိုက်နိုင်ခဲ့ဘူး ဆိုပါက ဘိုးဘွားပိုင် နယ်မြေများမှ မောင်းထုတ်ခံရမယ့်သူများဟာ ရခိုင်သားများသာ ဖြစ်မှာဖြစ်ပြီး ဘယ်လိုမှ ကယ်တင်နိုင်မယ့် မျှော်လင့်ချက် ရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။”

C.E.Lucas Phillips(ဗြိတိသျှအမှတ်(၁၄)ကြည်းတပ်မှ ဗိုလ်မှူးချုပ်) အိန္ဒိယရုံး၏ မှတ်တမ်း R/8/9GS 4243 အနောက်ဘက် စစ်တကောင်းဒေသ (ယခု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ)မှ စစ်တကောင်း သားများ အလုံးအရင်း ဝင်ရောက်လာပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အာရကန်ဒေသမှ ဒေသခံ ရခိုင်လူမျိုး များမှာ တဖြည်းဖြည်း မောင်းထုတ် ခံခဲ့ရသည်။ ယခုကဲ့သို့ စစ်တကောင်းဒေသမှ ဘင်္ဂါလီ များ အလုံးအရင်း ဝင်ရောက်လာပြီးနောက် ၎င်းတို့သည် အာရကန် ဒေသခံ ရခိုင်သားများ ကို အရှေ့ဘက်သို့ တဖြည်းဖြည်း မောင်းထုတ်လိုက်သကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။ မောင်တော မြို့နယ်တွင် စစ်တကောင်းမှ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်လာသူ ဘင်္ဂါလီများနှင့် ပြည့်နှက် နေခဲ့ သည့်အပြင် ဘူးသီးတောင်ခရိုင်ရှိ နေရာတော်တော်များများတွင်လည်း နောက်ထပ် ရောက်ရှိလာသည့် မွတ်စလင်များကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။”

Akyab(ယခုစစ်တွေ)နယ်မြေဆိုင်ရာ ဒုတိယ ကော်မရှင်နာမင်းကြီး R.B Smart ၏ မြန်မာပြည် ပြန်တမ်း အာရကန် ဒေသတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အမွေအနှစ်များ ပျက်စီး ယိုယွင်းလာခြင်း

အာရကန်ဒေသ အနှံ့အပြားတွင် ဗုဒ္ဓ၏ရုပ်ပွားတော်များနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်များ ပျံ့နှံ့ တည်ရှိလျက်ရှိသည်။ အာရကန်ဒေသတစ်လျှောက် တောအုပ်များ အတွင်းမှာလည်း ပျောက်ကွယ်နေသည့် အဆောက်အအုံများနှင့် ရုပ်ဝတ္ထုများစွာရှိသည်။ အပူပိုင်းဇုန်ဒေသ အတွင်းဖြစ်၍ မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုများကြောင့် နှစ်အနည်းငယ် အတွင်း ဖုံးလွှမ်းပျောက်ကွယ်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရသော်လည်း အချို့သော အဆောက်အအုံ ဗိသုကာလက်ရာများကြောင့် သမိုင်းကြောင်းများကို ဖုံးကွယ်မရပေ။

ခ အာရကန်ခေတ်တွင် ထွန်းကားခဲ့သည့် အထင်ကရ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာလိုဏ်ဂူ

များ၊ ဘုရားကျောင်း ပုံစံအမျိုးမျိုး၊ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်ပုံစံများ၊ ဗုဒ္ဓ၏ ဇာတ်နိပါတ်တော်ရုပ်ပုံ များ၊ လိုဏ်ဂူများ အတွင်း ဒဏ္ဍာရီလာရုပ်ပုံများနှင့်ပုံပြင်များ၊ သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်များကို ခေတ်အလိုက် စာရင်းဇယားများဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ထိုစာရင်းဇယား မှတ်တမ်း များပါ လက်ရာများသည် အာရကန်ခေတ် သမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတို့ကို ဖွင့်ဆိုပြသ နေသည်။ အဆိုပါ လက်ရာများသည် အာရကန်၏ မူရင်းလက်ရာများသာ ဖြစ်ပြီး အာရကန် ပြင်ပမှ လက်ရာပုံစံများ မပါဝင်ပေ။ ထိုနည်းတူ အဆိုပါ အမွေအနှစ်များသည် ကမ္ဘာ့ ယဉ်ကျေးမှု၏ အမွေအနှစ်ဖြစ်သလို ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ တန်ဖိုးရှိသည့်သမိုင်းကြောင်း တစ်ခု လည်း ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုများသည် ခေတ်သစ် ကမ္ဘာ၏ စိန်ခေါ်မှုကို အကြီးအကျယ် ခံနေရသည်။

အာရကန်ဒေသသည် ဗြိတိသျှတို့၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုများခံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်း လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ပြဿနာ အခြေအနေများအထိ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာလည်း အာရကန်ဒေသတွင် ပျက်စီးဆုံးရှုံး မှုများရှိခဲ့ပြီး လက်ရှိ ပြဿနာများအပေါ် မီးလောင်ရာလေပင့် သကဲ့သို့ ပိုမိုအားပေး အားမြှောက်ဖြစ်စေသည့် ဖြစ်ရပ်များလည်း ရှိခဲ့သည်။ တပ်မတော်အစိုးရ လက်ထက်များတွင်လည်း လက်ရှိဖြစ်ပွား နေသည့် အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရာတွင် အားနည်းမှု အချို့ရှိခဲ့သည်။ ယခုအခါမှာ ရခိုင်လူမျိုးများသည် ဒုက္ခအခက်အခဲများနှင့် တွေ့ကြုံနေရပြီး ခုခံကာကွယ်နိုင်စွမ်း မရှိပါက ၎င်းတို့၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်များနှင့် သမိုင်းကြောင်း များမှာ ဖျက်ဆီးခြင်းခံရနိုင်ပါသည်။ အာရကန်ဒေသသည် ကမ္ဘာ့အဖိုးတန်ဒေသ တစ်ခု ဖြစ်ပြီး တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သည့် ဒေသတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အာရကန်ဒေသ တည်တံ့နိုင်ရေးနှင့် ခုခံနိုင်ရေး အတွက် များစွာလိုအပ်နေသည်။

၁၃

၁၂

ရကန်(ရခိုင်) ဒေသရှိ လူနည်းစု လူမျိုးများ

အာရကန်(ရခိုင်) ဒေသရှိ လူနည်းစု လူမျိုးမျာ

း ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အခြားသော အရပ်ဒေသများ ကဲ့သို့ပင် အာရကန်ဒေသတွင်လည်း

လူနည်းစု လူမျိုးများလည်း ရှိခဲ့ကြသည်။ တောင်ပေါ်ဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည့် လူမျိုးစု များတွင် မြို၊ ဒိုင်းနက်ခမီ၊ ချော၊ ခွန်၊ တောင်သားနှင့် အခြားသောတောင်ပေါ် လူမျိုးစုများ နေထိုင်ကြသည်။ ထို့အပြင် ပေါ်တူဂီများနှင့် ဗြိတိသျှတို့၏ ခရစ်ယာန် သာသနာပြု မစ်ရှင် များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ခရစ်ယာန်အချို့လည်း နေထိုင်ကြသည်။ ကမ်းရိုးတန်း ကုန်သွယ်ရေး မြို့များတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဟိန္ဒူများ၊ ပေါ်တူဂီ၊ တရုတ်၊ ပါရှန်း၊ အာရပ်နှင့် မွတ်စလင်များ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါ လူမျိုးစုများသည် ကုန်သည်များ၊ ကျေးကျွန်များ၊ ကြေးစားစစ်သားများအဖြစ် ကမ်းရိုးတန်းမြို့များကို ရောက်ရှိလာခဲ့ကြ သည်။ မြောက်ဦးမြို့တွင် နိုင်ငံခြားသားများ နေထိုင်သည့် ရပ်ကွက်တစ်ခု ရှိပြီး အဆိုပါ ရပ်ကွက်တွင် ခရစ် ယာန်ဘုရားကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ တရုတ်ဘုရားကျောင်း တစ်ကျောင်းနှင့် မွတ်စလင်ဗလီ တစ်ခုစီ ရှိကြသည်။

အာရကန်ရှိ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို လူနည်းစု လူမျိုးများနှင့် ဆက်စပ်သည့် အပျက်အစီးများနှင့် သက်သေအထောက်အထားများကို တွေ့မြင်ကြရသည်။ အဆိုပါ လူနည်းစုများ တည်ရှိမှုသည် သမိုင်းအထောက်အထား တစ်ခုအဖြစ် အာရကန်သမိုင်း တွင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသအဖြစ် ပါဝင်သည်အာရကန် ဘုရင့်နိုင်ငံတော် သမိုင်းကြောင်း တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာသည် လွန်စွာထွန်းကားခဲ့ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အမြင့်ဆုံး ရှိခဲ့သည့် အတွက် အီဂျစ်၊ ဂရိပါရှားတရုတ်နှင့် အခြားသော ထင်ရှားသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ကဲ့သို့ တိုးတက်မှု ရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါ အဖွဲ့အစည်းများတွင်လည်း လူနည်းစုများ နေထိုင်ခဲ့ ကြသော်လည်း အဓိက လူမျိုးစုများ၏ ယဉ်ကျေးမှုကိုသာ အလေးထားထွန်းကားနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပြီး အခြားသော လူနည်းစုများ၏ ယဉ်ကျေးမှုများအပေါ် လျစ်လျူရှုမှုများ လည်းရှိခဲ့ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဂရိနိုင်ငံတွင် တာ့ခ်လူမျိုးများ နေထိုင်ကြသော်လည်း ဂရိသမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုသည်သာ အဓိကမူလဇာစ်မြစ် ဖြစ်လာခဲ့သလို တူရကီ နိူင်ငံတွင် ဂရိလူမျိုးစုနေထိုင်ကြသော်လည်း တူရကီအော်တိုမန် အင်ပါယာ၏ သမိုင်းကြောင်း သာ အထင်ကရ ရှိခဲ့သည်။

ဘင်္ဂါလီ မွတ်စလင်များမှအပ အခြားသော လူနည်းစုများသည် အာရကန်လူမျိုး များနှင့် ၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုများကြောင့် အဆိုပါဒေသတွင် ပြဿနာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် သမိုင်းကြောင်း မရှိခဲ့သလို ယနေ့အချိန်ထိလည်း မရှိခဲ့ပါ။ အခြားသော အရပ်ဒေသများမှ မွတ်စလင်များသည် အာရကန်ဘုရင့်နိုင်ငံ၏ သမိုင်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် အခြားသော လူနည်းစုများနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့ကြသည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း၌လည်း မှီတင်းနေထိုင် ခဲ့ကြသည်။

နောက်ပိုင်းတွင် အာရကန် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် ၎င်းတို့ပိုင် အိုးအိမ်နေရာများမှ လူဦးရေ တိုးပွားလာသည့် ဘင်္ဂါလီများ၏ မောင်းထုတ်မှုကို ခံခဲ့ရသည့်အပြင် ကျေးရွာ များမီးရှို့ခံရခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်းများခံခဲ့ရသည်သို့သော်လည်း အာရကန်(ရခိုင်) လူမျိုး များ၏ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ကောင်းလာသည့် အခြေအနေကို မည်သည့် သတင်း မီဒီယာကမျှ ဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ကျူးကျော်သူ ဘင်္ဂါလီ မွတ်စလင်များကိုသာ ရိုဟင်ဂျာဟု နိုင်ငံရေး လှည့်စားမှုအဖြစ် သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်လည် ပြင်ဆင်ရေးသား ပြောဆိုမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ ကြသည်။ ဘင်္ဂါလီမွတ်စလင်များသည် ၎င်းတို့အတွက် နယ်မြေများကို ပိုင်ဆိုင်သိမ်းပိုက် လိုကြသည့်အပြင် အခြားသော လူမျိုးစုများနှင့် သင့်တင့်မျှတစွာ နေထိုင်လိုခြင်းမရှိ ကြပေ။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် မိစ္ဆာဆန်ပြီး လူမျိုးကြီး ဝါဒဆန်သော ဘင်္ဂါလီများ၏ အယူ ဝါဒများ အပေါ် အခြားသော လူမျိုးစုများမှ ပြစ်တင်ပြောကြားကြသည်။ ဘင်္ဂါလီများသည် အခြားသော လူမျိုးစုများ၏ ဘာသာရေး အထိမ်းအမှတ် သင်္ကေတများ ဖြစ်သည့် ရုပ်တုများ၊ ဘုရားကျောင်းများ၊ အနုပညာလက်ရာများကို ဆန့်ကျင် ဖျက်ဆီးမှု ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ဘင်္ဂါလီ မွတ်စလင်များသည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာရေးအရ အခြားဘာသာဝင် အားလုံးကို ဖျက်ဆီးသင့်ကြောင်း ယူဆထားကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဘင်္ဂါလီ မွတ်စလင်များသည် ရခိုင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ အပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အာသံဒေသရှိ Jamma ၊ Chakma နှင့် Bodo လူမျိုးများ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များနှင့် ဟိန္ဒူလူနည်းစုများအပေါ် ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး အရ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

၁၀

 သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော………. ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ

ပါသည်။ အဆိုပါ အစီရင်ခံစာအရ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဘင်္ဂါလီများအပေါ် မွေးရာမှ သေသည်အထိ စနစ်တကျ အဖွဲ့အစည်းအလိုက် နှိပ်စက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဘင်္ဂါလီများသည် ရဲစခန်း ၃၀ နှင့် တပ်စခန်း တစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ရခြင်းမှာ သူတို့(ဘင်္ဂါလီများ) ဖိနှိပ် ခံစားနေရမှ အပေါ်နိုင်ငံတကာမှ အာရုံပြုစေလို၍သာ ဖြစ်ကြောင်း၊ တပ်မတော်သည် ဘင်္ဂါလီ တစ်သောင်း ခန့်ကို လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါကြောင်း၊ အမျိုးသမီးများကို အုပ်စုဖွဲ့ မုဒိန်းကျင့်ပြီး မီးရှို့ သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်းကလေးသူငယ်များကို မီးပုံထဲ အရှင်လတ်လတ် ပစ်ချကာ သတ်ဖြတ် ခဲ့ကြောင်း အစရှိသည်ဖြင့် အထောက်အထားမဲ့ နှုတ်အပြောသက်သက်ကို အတည်ယူကာ စွပ်စွဲခဲ့ပါသည်။ တဖန် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် OIC ကို ကိုယ်စားပြု၍ အထက်ဖော်ပြပါ ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂ သီးခြားလွတ်လပ်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ (FFM) ၏ အစီရင်ခံစာကို အတည်မှတ်ယူပြီး မြန်မာနိုင်ငံအား ကုလသမဂ္ဂ ICJ တရားရုံးသို့ ရုံးတင် တရားစွဲဆို ခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အဆိုပါ တရားရုံးတွင် အမှုရင်ဆိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ICJ တရားရုံးမှ မြန်မာနိုင်ငံအား လတ်တလော လိုက်နာရန်အချက် (Provisional Measures) လေးချက် ကို လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန် အမိန့် ချမှတ်ခဲ့ပါသည်။

“သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော ရခိုင်ပြည်နယ်ပဋိပက္ခ” သည် တကယ့်ဖြစ်ရပ်မှန်များကို အထောက်အထား အခိုင်အမာဖြင့် တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အမှား သံသရာ ဝဲဂယက်မှ ဆယ်တင်နိုင်ပါစေဟု ဆန္ဒပြုမိပါသည်။

သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော..... ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ

 နိဒါန်း

သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော..... ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေသော ရခိုင်ပဋိပက္ခသည် နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာ အာဏာကို ထိခိုက်လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မိပါသည်။ ပဋိပက္ခအခြေအနေကို လေ့လာကြရာ တွင် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေအပေါ်တွင်သာ သုံးသပ်၍ အဖြေ မထုတ်နိုင်ပါ။ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခဲ့ရသည့် ဖြစ်စဉ်နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းအရင်းခံကိုပါ သေချာစွာ လေ့လာပြီး ဆုံးဖြတ်ကြမှသာ အဖြေမှန်ကို ရရှိနိုင်ပါလိမ့်မည်။ ဤဘင်္ဂါလီပဋိပက္ခ၏ နောက်ကွယ်တွင် ဖန်တီးရယူထားသည့် အကြောင်းအရာများစွာ ဖုံးကွယ်ထားလျက်ရှိ ပါသည်။ ဤပဋိပက္ခသည် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများနှင့်သာ သက်ဆိုင်သည့်အရေး မဟုတ် ပါ။ တစ်မျိုးသားလုံးနှင့် တိုက်ရိုက် သက်ဆိုင်နေသည့် အမျိုးသားရေးကိစ္စ ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားအားလုံးသည် အဆိုပါပဋိပက္ခနှင့် ပတ်သက်၍ အတွင်း ကျကျ သိရှိနားလည်ထားရန် အထူးလိုအပ်လျက်ရှိပါသည်။

ရှေးဟောင်း ကျောက်စာများနှင့် သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ ရခိုင်ဒေသတွင် ကျောက်ခေတ်သံခေတ်၊ ကြေးခေတ်၊ မြို့ပြခေတ် ကတည်းက လူတို့နေထိုင်ခဲ့သည့် အထောက်အထားများကို တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ကမ္ဘာတွင် အစ္စလာမ်ဘာသာ မပေါ်ထွန်းမီ အေဒီ ၄ ရာစုခန့် ကတည်းက ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းကားသော ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် မြို့ပြ နိုင်ငံ ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ကြောင်း ကျောက်စာနှင့် ရာဇဝင်သမိုင်းမှတ်တမ်းများစွာ ရှိခဲ့ပါသည်။ ၁၈၂၄ ခုနှစ်တွင် ရှင်မဖြူကျွန်းကို အကြောင်းပြု၍ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ပထမစစ်ပွဲ အပြီးတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့ အင်္ဂလိပ်လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ပါသည်။ အင်္ဂလိပ် ကိုလိုနီ လက်အောက်ခံဘဝတွင် ကျရောက်နေစဉ် ၁၈၉၆ ခုနှစ်၌ စူးအက်တူးမြောင်းကြီး ဖွင့်လှစ်ပြီးသည့်နောက် ကမ္ဘာ့ဆန်စပါးဈေးကွက် ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့ပါသည်။ ထိုအခါ အင်္ဂတို့သည် စစ်တကောင်းနယ်မှ ဘင်္ဂါလီ အများအပြားကို ခေါ်ယူပြီး မြေလွတ်မြေရိုင်းများ၊ လယ်မြေများ ဖော်ထုတ်ကာ ဘင်္ဂါလီများကို မြေပိုင်ပေးပြီး ဆန်စပါးစိုက်ပျိုး၍ အခြေချ နေထိုင်ခွင့် ပြုပေးခဲ့ပါသည်။ တဖန် ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဘူးသီးတောင်နှင့် မောင်တော ရထားလမ် ဖောက်လုပ်ရာတွင်လည်း စစ်တကောင်းဒေသမှ ဘင်္ဂါလီ အများအပြားကို ခေါ်သွင်းလာခဲ့ ပါသည်။ ၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင် ရထားလမ်း စီမံကိန်း ပြီးဆုံးခဲ့သော်လည်း ၎င်းဘင်္ဂါလီများကို နေရပ်သို့ မပြန်စေတော့ဘဲ အဆိုပါဒေသတွင် အခြေချနေထိုင်ခွင့် ပေးခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့မှုကြောင့် ဘင်္ဂါလီများ အလုံးအရင်းဖြင့် ဝင်ရောက်လာပြီး ရွာသစ် ထူထောင် နေထိုင်ကြသကဲ့သို့ အချို့မှာ ရခိုင် တိုင်းရင်းသား ကျေးရွာများတွင် ဝင်ရောက် ပူးပေါင်း နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ ဒေသခံ ရခိုင်၊ ဒိုင်းနက်၊ မြို၊ သက်၊ မာရမာကြီး တိုင်းရင်းသားများ၏ လူဦးရေထက် ဘင်္ဂါလီ၏ လူဦးရေက ပိုမို များပြားလာခဲ့ပါသည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းသို့ ဂျပန်များ ဝင်ရောက်လာစဉ် အင်္ဂလိပ်တို့ သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ရာ ၎င်းတို့ မသယ်ဆောင်နိုင်သည့် လက်နက်များကို ဘင်္ဂါလီ များအား တပ်ဆင်ပေးကာ အပျော်တမ်းတပ်ဖွဲ့ V-Force များ လျှို့ဝှက် ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ပါ သည်။ လက်နက်တပ်ဆင်ထားသည့် ဘင်္ဂါလီတပ်ဖွဲ့များအနေဖြင့် ဒေသခံရခိုင်များကို မောင်းထုတ်ပြီး အစ္စလာမ်မစ်နိုင်ငံသစ် ထူထောင်ရန် အခွင့်အရေးတစ်ရပ် ရရှိသွားပါသည်။ ထိုမှ ကုလား-မြန်မာ အလယ်သံကျော် အရေးအခင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဒေသခံ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား သုံးသောင်းကျော်ခန့်မှာ ရက်ရက်စက်စက် အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ရပြီး ရခိုင်တိုင်းရင်းသား တစ်သိန်းကျော်ခန့်မှာ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးကြရပါသည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် စစ်တကောင်းသား ဘင်္ဂါလီ ဇာဖာဂါဝါ ဦးဆောင်သော မူဂျာဟစ် သောင်းကျန်း သူများ ပေါ်ပေါက်လာပြီး အစ္စလာမ်မစ်နိုင်ငံ ထူထောင်ရန် စစ်ကြေညာကာ တိုက်ခိုက်လာ ပါသည်။ မောင်တောဒေသတွင် နယ်ခံ ဘင်္ဂါလီ အဗ္ဗဒူ ကာစင် ဦးဆောင်သည့် မူဂျာဟစ် သောင်းကျန်းသူ အဖွဲ့သည် မေယုတောင်ကြောတွင် အခိုင်အမာ တပ်စခန်းများ တည်ဆောက် ကာ လှုပ်ရှားလာခဲ့ပါသည်။ တပ်မတော်မှ “မေယုစစ်ဆင်ရေး” နှင့် “မုတ်သုံစစ်ဆင်ရေး” များဖြင့် လှုပ်ရှား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မူဂျာဟစ် သောင်းကျန်းသူများ အထိနာကျဆုံးပြီး ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် မူဂျာဟစ်များအားလုံး လက်နက်ချကာ စစ်ဆင်ရေး အဆုံးသတ်ခဲ့ပါသည်။ ဘင်္ဂါလီ များသည် မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေး မရရှိခင်ကာလကပင် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင် ဒေသတို့ကို ပြည်မမှ ခွဲထုတ်ရန် အမျိုးမျိုး ကြိုးစားခဲ့ကြပါသည်

၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်၊ ကျောက်နီမော်ကျေးရွာမှ ရခိုင် တိုင်းရင်းသူ တစ်ဦးကို ဘင်္ဂါလီ သုံးဦးမှ ရက်စက်စွာဖြင့် အုပ်စုဖွဲ့ အဓမ္မကျင့်၊ သတ်ဖြတ်၊ ပစ္စည်း လုယူသည့် ဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ ၎င်းဖြစ်စဉ်မှ ရခိုင်နှင့် ဘင်္ဂါလီ အဓိကရုဏ်းကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ် မြို့နယ် ခုနှစ် မြို့နယ်သို့ ကူးစက်သွားခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ဘင်္ဂါလီ အာတ္တာ အူလ္လာ ခေါင်းဆောင်သည့် Harakah al-Yaqin (HaY) (ခေါ်) Aqa Mul Mujahadeen (AMM) မူဂျာဟစ် သောင်းကျန်းသူ အဖွဲ့ သည် နယ်ခြားစောင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနချုပ် ကျီးကန်ပြင်နှင့် ငါးခူရရဲကင်း စခန်းတို့ကို တစ်ချိန် တည်းဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသည်။ အလားတူ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့ နံနက် ၀၁း၃၀ ချိန်ခန့်တွင် အတ္တာ အူလ္လာ ကပင် ခေါင်းဆောင်သည့် ARAKAN ROHINGYA SALVATION ARMY-ARSA (အာရကန် ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသည့် အမည်မှာ ရိုဟင်ဂျာများသည် အာရကန် ဒေသခံများဖြစ်သည်ဟု လိမ်လည်ဝါဒဖြန့်ထားမှုများကို ခိုင်မာစေရန်နှင့် အာရပ် အစ္စလာမ်မစ်များနှင့် ဆက်စပ်မှုကို ပေါ်လွင်မှု မရှိစေရန် Aqa Mul Mujahadeen ဆိုသည့် အမည်မှ လိမ္မာပါးနပ်စွာဖြင့် အမည်ပြောင်းထားမှု) အကြမ်းဖက်အဖွဲ့သည် ဘူးသီးတောင်ရသေ့တောင်၊ မောင်တောဒေသရှိ ရဲစခန်း ၃၀ နှင့် တပ်ဌာနချုပ် တစ်ခုကို အင်အား အလုံးအရင်းဖြင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်း တိုက်ခိုက်လာခဲ့ပါသည်။ အထက်ပါ ဖြစ်စဉ် များကို တပ်မတော်နှင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး ပိတ်မိနေသည့် တိုင်းရင်းသား များကို ကယ်တင် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါသည်။

ထိုကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိခိုက်လာမှုအပေါ် ကမ္ဘာ့ မည်သည့် နိုင်ငံတွင်မဆို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရန် အဓိက တာဝန်ရှိသူမှာ တပ်မတော်နှင့် လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြပါသည်။ မိမိတို့ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ အနေဖြင့် ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ရှိမှုအပေါ် ဥပဒေနှင့် အညီဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံ တကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် မီဒီယာများ၏ စွပ်စွဲချက်များသည် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်သူ များကို မျက်နှာသာပေးပြီး တစ်ဖက်သတ် ဘက်လိုက်ကာ တရားလိုက တရားခံအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိစေရန် တွန်းပို့နေခဲ့ပါသည်။ အထက်ပါ ဖြစ်စဉ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ သီးခြားလွတ်လပ်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အဖွဲ့ (FFM) ဖွဲ့စည်း ကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒုက္ခသည်စခန်းရှိ ဘင်္ဂါလီများကို စစ်ဆေးမေးမြန်းပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ တွင် စာမျက်နှာ ၄၄၀ ရှိ အစီရင်ခံစာကို ပြုစု၍ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ခ

ပါသည်။ အဆိုပါ အစီရင်ခံစာအရ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဘင်္ဂါလီများအပေါ် မွေးရာမှ သေသည်အထိ စနစ်တကျ အဖွဲ့အစည်းအလိုက် နှိပ်စက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဘင်္ဂါလီများသည် ရဲစခန်း ၃၀ နှင့် တပ်စခန်း တစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ရခြင်းမှာ သူတို့(ဘင်္ဂါလီများ) ဖိနှိပ် ခံစားနေရမှ အပေါ်နိုင်ငံတကာမှ အာရုံပြုစေလို၍သာ ဖြစ်ကြောင်း၊ တပ်မတော်သည် ဘင်္ဂါလီ တစ်သောင်း ခန့်ကို လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါကြောင်း၊ အမျိုးသမီးများကို အုပ်စုဖွဲ့ မုဒိန်းကျင့်ပြီး မီးရှို့ သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်းကလေးသူငယ်များကို မီးပုံထဲ အရှင်လတ်လတ် ပစ်ချကာ သတ်ဖြတ် ခဲ့ကြောင်း အစရှိသည်ဖြင့် အထောက်အထားမဲ့ နှုတ်အပြောသက်သက်ကို အတည်ယူကာ စွပ်စွဲခဲ့ပါသည်။ တဖန် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် OIC ကို ကိုယ်စားပြု၍ အထက်ဖော်ပြပါ ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂ သီးခြားလွတ်လပ်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ (FFM) ၏ အစီရင်ခံစာကို အတည်မှတ်ယူပြီး မြန်မာနိုင်ငံအား ကုလသမဂ္ဂ ICJ တရားရုံးသို့ ရုံးတင် တရားစွဲဆို ခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အဆိုပါ တရားရုံးတွင် အမှုရင်ဆိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ICJ တရားရုံးမှ မြန်မာနိုင်ငံအား လတ်တလော လိုက်နာရန်အချက် (Provisional Measures) လေးချက် ကို လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန် အမိန့် ချမှတ်ခဲ့ပါသည်။

“သတင်းအမှားများနွံတွင် နစ်မြုပ်လျက်ရှိသော ရခိုင်ပြည်နယ်ပဋိပက္ခ” သည် တကယ့်ဖြစ်ရပ်မှန်များကို အထောက်အထား အခိုင်အမာဖြင့် တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အမှား သံသရာ ဝဲဂယက်မှ ဆယ်တင်နိုင်ပါစေဟု ဆန္ဒပြုမိပါသည်။

 #Zero

သုညဘဝကသာ လာခဲ့ရသူပါ ၊ ဘာမှသိပ်ပြီ မမျော်လင့်ပါဘူး ၊

ကျ နော့်ဘဝရဲ့ အခါခါ ကျရှုံးတာတွေကို ကြုံခဲ့ရပြီးပြီဖြစ်လို့ ထွေထွေထူးထူးလိုက်ခံစားမနေခဲ့ပါဘူ။ 

ဒါပေမယ့် ဒီတစ်ခါ အကြီးမားဆုံးပါပဲ ။ 

  ကျနော် ဘဝမှာ ကျနော့်ပုံစံအတိုင်းလေးဘဲ ကျနော်ဆက်လက်ရှင်သန်နေချင်ရုံပါဗျာ ကျနော့်ဘဝလေးသာ ကျနော့်အတွက်ဂုဏ်ယူစရာရယ်ပါ ဘာပဲဖြစ်နေနေပေါ့..

 သတိရတဲ့အကြောင်းတွေ မရေးဖြစ်ပေမယ့်လဲ သတိရတဲ့ စိတ်ကိုတော့ လွန်ဆန်မရခဲ့ပါဘူး 

အခုလည်း သတိတွေရနေတယ် ၊ အရင့်နေ့ကလည်း အိမ်မက်တွေ မက်နေတယ် ၊ မနေ့ကလည်း မက်နေတယ် ၊ မနေ့က အိမ်မက်ထဲမှာတာ့ ရေထဲမိုးထဲ ထွက်သွားပြီး ပြန်မလာတာ့ဘူး ၊ ကျနော်မှာဖြင့် အော်ခေါ်နေလိုက်ရတာ ...

 ဖြစ်နိုင်ရင်လေ 

မဖြစ်နိုင်တော့တာတွေကို မေ့ပစ်ချင်တာပါ 

အတိတ်တွေကို သယ်လာတတ်တဲ့ အရိပ်တွေက ခါးသက်လွန်းလို့ တခါတလေ အရိပ်တွေကို ငါမုန်းလိုက်ချင်တယ် 

လွမ်းရင်း လွမ်းရင်းနဲ့ ကမ္ဘာတွေအထပ်ထပ်ခြားသွားတာတောင် အချိန်နာရီတွေမရေတွက်နိုင်အောင်ပါပဲလား 

လွမ်းရလွန်းလို့ ခေါ်လို့လဲသူကမကြား

ခေါ်မကြား အော်မကြား လွမ်းလိုက်ရတာ ရင်ဘတ်နာရုံ

တသိမ့်သိမ့်ရှိုက်ရင်း နေ့ရက်တွေက တညပြီးတည ဥဒဟို ဖြတ်ကျော်ရင်း တောင်တောင်အီအီနဲ့ ကုန်ဆုံးသွားတယ် 

အရှိကို အရှိအတိုင်း မရှိနိုင်တော့တာတွေ လက်ခံလိုက်ဖို့ကလွဲလို့ ဘာဆို ဘာမှ မတတ်နိုင်တဲ့ ဘဝတွေပါကွယ် 

#ငပြည့်

ဝမ်းနည်းပြီးအထီးကျန်နသလို ခံစားနရတယ် 

တခြားလူ တွေအတွက်အမြဲရှိပေးခဲ့ပေမယ့် လည်း 

ကိုယ်ကအမြဲတယောက်ထဲပဲ