#ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒ

ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒ[၁] ၏ လိုရွင္းအခ်ဳပ္မွာ စီးပြားေရးမၽွတမွုကို အေျခခံ၍ လူအမ်ားအတြက္ လူအမ်ားက စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ကာ လုပ္ရမည္ ဟူေသာ သေဘာပင္ ျဖစ္သည္။

ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒဟူေသာ ေဝါဟာရကို အီတလီနိုင္ငံတြင္ ခရစ္သကၠရစ္ ၁၈၀၃ ခုႏွစ္၌ စတင္၍ ပုံႏွိပ္အကၡရာအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ရာမွ ထိုအယူအဆေရးရာကို လက္ခံသူမ်ားသည္ ဆိုရွယ္လစ္မ်ားဟူ၍ တြင္ခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလန္တြင္ ၁၈၂၇ သမဝါယမမဂၢဇ္းတြင္ ဆိုရွယ္လစ္ စကားလုံးကို စသုံးသည္။

ျပင္သစ္တြင္ ၁၈၃၂ တြင္ La Globe မဂၢဇင္းမွာ

 #ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒ

ဤလူ႔ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္း၌ လူတို့အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေနထိုင္ေရးတို့တြင္ မေကာင္းမွုမ်ား ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိၾက သည္။

 ဥဒါဟ႐ုဏ္မွာတစ္ဦးက ပစၥည္းဥစၥာႂကြယ္ဝ၍၊ တစ္ဦး က ပစၥည္းဥစၥာမရွိေခ်။ ပစၥည္းဥစၥာရွိသူသည္ ရွိျခင္းေၾကာင့္ပင္ ေတာင့္တျခင္းျပင္းျပသည္။

ထိုအခါ ထိုေတာင့္တစ္မွု အလိုဆႏၵ ျပည့္ေရးအတြက္မေကာင္းမွုတို့သည္ ပြားမ်ားေလသည္။ တစ္ဖန္ ပစၥည္းဥစၥာမရွိသူသည္ မရွိျခင္းေၾကာင့္ပင္ ေၾကာင့္ၾကျခင္းျပင္း ျပသည္။

ထိုအခါ ထို့ေၾကာင့္ၾကမွုေၾကာင့္ပင္လၽွင္ မေကာင္းမွု တို့သည္ ပြားမ်ားျပန္ေလသည္။ ဤကဲ့သို့ လူမွုေရးဆိုင္ရာ မေကာင္းမွုတို့ ပြားမ်ားရျခင္းမွာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ၏ ထြက္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို နိုင္ငံသားတို့အား ညီမၽွစြာျဖန႔္ျဖဴးနိုင္ျခင္း မရွိ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

 ထိုေၾကာင့္ ထိုထြက္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို လူတစ္ဦးတည္းက ခ်ဳပ္ကိုင္ပိုင္ဆိုင္ေသာစနစ္မွသည္ ကုန္ထုတ္ ကရိယာႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန႔္ျဖဴးေရးကရိယာတို့ကို အမ်ားျပည္သူ ပိုင္ဆိုင္ေသာ စနစ္သို့ တစ္ျဖည္းျဖည္းေသာ္၎၊ ခ်က္ျခင္း ေသာ္၎ ကူးေျပာင္းေပးနိုင္ခဲ့ပါလၽွင္၊ အထက္ပါလူမွုေရးဆိုင္ ရာ မေကာင္းမွုတို့ ပေပ်ာက္ေခ်မည္။

 ဤကဲ့သို့ ေသာအေတြး အေခၚအေပၚတြင္ အေျခခံ၍၊ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒ ျဖစ္ေပၚလာေလ သည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒဟူသည္မွာ အမ်ားႏွင့္ အတူ သင္းဖြဲ႕ေပါင္းစု လုပ္ေဆာင္းျခင္းစနစ္ျဖစ္သည္။၁၉ ရာစုႏွစ္တြင္ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒႏွင့္  အဓိပၸါယ္အားျဖင့္ ထပ္တူကဲ့သို့ ယူဆခဲ့ၾကသည္။ အမွန္မွာ ၁၈၄၈ကြန္မ်ဴနစ္ဝါဒတို့ကို ခုႏွစ္မွသည္ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္အထိ ကြန္မ်ဴနစ္ဟူေသာ စကားကို အသုံးနည္းသည္။

အလုပ္သမားသမဂၢတို့က သူတို့ ကိုယ္ကိုသူတို့ ဆိုရွယ္လစ္ဟူ၍ ေခၚေဝၚၾကသည္ကမ်ားသည္။သို့ေသာ္ ၁၈၄၈ ခုႏွစ္ကပင္လၽွင္၊ ကားလမတ္ႏွင့္ အန္းဂဲတို့က ကြန္မ်ဴနစ္ေၾကညာစာတမ္းကို ထုတ္ေဝခဲ့ၿပီးျဖစ္ရာ၊ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ႐ုရွေအာက္တိုဘာေတာ္လွန္ေရး ၿပီးေျမာက္သည့္ေခတ္တြင္ လီနင္ေၾကာင့္ ကြန္မ်ဴနစ္ဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ဆိုရွယ္လစ္ ဟူေသာ ေဝါဟာရႏွင့္ ကတၱားျခား၍လာခဲ့သည္။

 ဆိုရွယ္လစ္ ဝါဒႏွင့္ ကြန္မ်ဴနစ္ဝါဒကို ပညာရွင္အသီးသီးတို့က အဓိပၸါယ္ ပိုင္းျခား၍ ျပခဲ့ၾကေသာ္လည္း၊ ယေန႔တိုင္တိက်ေသာ ကြဲျပား ျခားနားခ်က္ကို အေသအျခာ မေဖာ္ျပနိုင္ၾကေသးေခ်။

 သို့ရာ တြင္ ကားလမတ္ႏွင့္ လီနင္တို့ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ နည္းဥပေဒမ်ား အရမွာမူ၊ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒဟူသည္ကား ကုန္ထုတ္ကရိယာတို့ကို ျပည္သူလူထုက ပိုင္ဆိုင္၍၊ ထိုကုန္ထုတ္ကရိယာတို့ကို အျမတ္ အတြက္ငွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ျပည္သူလူထုတို့တူမၽွေသာ အက်ိဳးေက်း ဇူးကို ခံစားေစရန္အလို့ငွာ စီမံကိန္းျဖင့္ စီစဥ္အသုံးျပဳေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။

 ဤစနစ္အရ အလုပ္သမားသည္ လ၏ အလုပ္ အတြက္ လုပ္ခေငြကိုရရွိ၍၊ လုပ္ခေငြျဖင့္ ထုတ္လုပ္ကုန္တို့ကို ဝယ္ယူရရွိနိုင္သည္။ ကြန္မ်ဴနစ္ဝါဒမွာကား၊ ဘုံပစၥည္းဟူေသာ သေဘာတရားကို အေျခတည္သည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္၊ ထုတ္လုပ္ ကုန္ဟူသမၽွကို အလုပ္သမားတို့က ထုတ္လုပ္ၿပီးလၽွင္၊ ယင္းတို့ ၏ လိုအင္ဆႏၵျပည့္ဝမွုအတြက္ ထုတ္လုပ္ၿပီးေသာ ကုန္ပစၥည္း တို့ကို အခမဲ့ရယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

 ဤစနစ္အရ အလုပ္သမားတို့ ကို အခေၾကးေငြေပးရန္မလိုေခ်။ အတိုခ်ဳပ္မွာ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒ၌ တစ္ဦး၏စြမ္းအားကို တစ္ဦး၏ လုပ္အားႏွင့္ တိုင္းဆ၍ေပးရ သည္။ ကြန္မ်ဴနစ္ဝါဒ၌ တစ္ဦး၏စြမ္းအားကို တစ္ဦး၏လိုအင္ ဆႏၵႏွင့္ တိုင္းဆ၍ေပးရသည္။ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒကိုျပန႔္ပြားေအာင္ ႀကံေဆာင္ခဲ့သူတို့အနက္ ျပင္သစ္ ေတာ္လွန္ေရးေခတ္တြင္ ထြန္းကားခဲ့ေသာ ဗေတ္သည္ ေရွးဦးက်ေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။

 ဗေတ္သည္ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒီ တို့၏ ပုန္ကန္ထႂကြမွုကို အားထုတ္ခဲ့သူျဖစ္၍၊ ခရစ္ ၁၇၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ကြပ္မ်က္ျခင္း ခံရေလသည္။ သူ၏ အေရးအသားတို့ သည္ ေႏွာင္းေခတ္တြင္ ေပၚလာေသာ ဆိုရွယ္လစ္ အေတြး အေခၚတို့ကို ဩဇာလႊမ္းမိုးခဲ့သည္။

 ေႏွာင္းေခတ္၌ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္သို့ ေတာ္လွန္ေရးနည္းျဖင့္ တက္လွမ္းရန္မလို၊ လူတို့၏ က်ိဳးေၾကာင္း ဆင္ျခင္တုံတရားႏွင့္ က်င့္ဝတ္တို့ကို ဆိုရွယ္လစ္ ဝါဒႏွင့္ညီေအာင္ျပဳျပင္၍၊ လူတို့ကို သိမ္းသြင္းနိုင္လၽွင္ ျဖစ္နိုင္ သည္ဟု ယူဆလာခဲ့ၾကသည္။ ဤအယူအဆကို ဆာ ေထာမတ္ မိုးက သူ၏ ယူတိုးပီးယားက်မ္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ထိုအယူအဆမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့သူတို့သည္ ျပင္သစ္၊ အဂၤလန္၊ ဂ်ာမနီနိုင္ငံတို့၌ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို့ အနက္ အဂၤလန္ျပည္တြင္ ေရာဗတ္ အိုဝင္ဆိုသူမွာ သူ၏ ျခည္စက္တြင္ သူယုံၾကည္ေသာ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒအတိုင္း စနစ္ သစ္ကို တီထြင္ကာ၊ လက္ေတြ႕လိုက္နာက်င့္သုံးေလရာ၊ ထိုစဥ္ က ကမၻာေပၚတြင္ မ်ားစြာထင္ရွားေက်ာ္ေစာခဲ့ေလသည္။

၁၈၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒီတစ္ဦးျဖစ္ေသာ လူဝီဗလန႔္က ျပည္သူပိုင္ စက္မွုလက္မွုလုပ္ငန္းတစ္ရပ္ အေန ျဖင့္ အမ်ိဳးသားပိုင္ အလုပ္႐ုံမ်ား တည္ေထာင္ရန္လွုံ႔ေဆာ္ခဲ့ သည္။

 ထိုအခါ ပ႐ုဒုန္သည္ ထိုစနစ္ကိုဆန႔္က်င္၍၊ သမဝါယ မစနစ္ကို လွုံ႔ေဆာ္ေလသည္။ ဤသည္တြင္ ကားလမတ္ႏွင့္ အန္းဂဲတို့သည္ ထိုပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးစလုံး၏ အယူအဆကိုကန႔္ကြက္ ၿပီးလၽွင္ ကြန္မ်ဴနစ္ ေၾကညာစာတမ္းကို ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ေလ သည္။ [၂]